>Λίνους Τόρβαλντς
>
Λίνους Τόρβαλντς
Το αντίθετο του Μπίλ Γκέιτς
Δεκαέξι χρόνια μετά, ο άνθρωπος που έφερε την επανάσταση του ελεύθερου λογισμικού έχει κάθε λόγο να αισθάνεται δικαιωμένος
της Ευρυδίκης Μπερσή – Εικονογράφηση: Τιτίνα Χαλματζή
(αναδημοσίευση από το Κ της Καθημερινής 5-6/1/2008)
Φθινόπωρο 1991, Ελσίνκι. Με τις κουρτίνες μονίμως κλειστές και τα μάτια καρφωμένα στην οθόνη, χωρίς καμία κοινωνική ζωή πλην της ευκαιριακής μπιροποσίας με άλλους φανατικούς προγραμματιστές, ο Λίνους Τόρβαλντς δεν πατούσε καν στα μαθήματα της σχολής ηλεκτρονικών υπολογιστών του Πολυτεχνείου του Ελσίνκι. Ο 22χρονος σουηδόφωνος Φινλανδός ήταν απόλυτα απορροφημένος από μια πρόκληση που επιτέλους τού κίνησε το ενδιαφέρον.
Ο Τόρβαλντς πάσχιζε να δημιουργήσει ένα νέο λειτουργικό σύστημα που να είναι τόσο σταθερό στον οικιακό υπολογιστή του όσο ήταν το Unix στους υπολογιστές του Πολυτεχνείου. Όταν τελείωσε, είχε στα χέρια του το Linux, ένα ακατέργαστο διαμαντάκι. Αντί να προσπαθήσει να το γυαλίσει μόνος του ή με έναν-δυο συνεταίρους και στη συνέχεια να το μοσχοπουλήσει, ο Τόρβαλντς δημοσίευσε όλη του τη δουλειά στο Ιντερνετ, επέτρεψε στους πάντες να το χρησιμοποιήσουν και ζήτησε να του προτείνουν βελτιώσει. Το αποτέλεσμα δικαίσε τη παροιμία για το καλό και τον γιαλό. Ο Τόρβαλντς προσέφερε κάτι στην κοινότητα των χρηστών και αυτό που επέστρεψε (και συνεχίζει κάθε μέρα να επιστρέφει) στα χέρια του είναι απείρως μεγαλύτερο.
Ο συμμετοχικός σχεδιασμός έδωσε φτερά στο Linux (εξάλλου, η μασκότ του φτερωτή είναι κι αυτή: ο μικρός πιγκουϊνος Tux) και μετέτρεψε τον Τόρβαλντς σε θρύλο ενός κινήματος που, δεκαέξι χρόνια μετά, συγκινεί το πιο αταίριαστο μείγμα απολιτίκ προγραμματιστών, αριστερών οπαδών της κοινωνικής ιδιοκτησίας, πολυεθνικών εταιρειών και κυβερνήσεων. Κάποιοι υιοθέτησαν το Linux γιατί το θεωρούν πιο ασφαλές και αξιόπιστο, άλλοι γιατί πιστεύουν οτι το λογισμικό, όπως και η επιστημονική γνώση, πρέπει να είναι κοινό κτήμα, άλλοι πάλι απλώς για να γλιτώσουν τα πρόστιμα που θα μπορούσε να επιβάλει η εφορία αν ανακάλυπτε “σπασμένο” εμπορικό λογισμικό στους υπολογιστές τους.
Πριν από μερικές εβδομάδες, η κυβέρνηση της Ολλανδίας έγινε η τελευταία που ζήτησε από τις υπηρεσίες της να χρησιμοποιούν ανοιχτό λογισμικό – δηλαδή προγράμματα γραμμένα με τις αρχές του ανοιχτού σχεδιασμού που προώθησε ο Τόρβαλντς ή γραμμένα από τον ίδιο τον Τόρβαλντς. (Για να είμαστε δίκαιοι, ο γκουρού του ελεύθερου λογισμικού, ήδη από το 1983, δεν είναι ο Τόρβαλντς αλλά ο Ρίτσαρντ Στόλμαν του ΜΙΤ, που συνέβαλε και στην ανάπτυξη προγραμμάτων που προσαρμόστηκαν στο Linux.)
O 37χρονος σήμερα Λίνους έχει φάει τα βραβεία και τις διακρίσεις με το κουτάλι. Το όνομα του βρίσκεται στα χείλη εκατομμυρίων προγραμματιστών και χρηστών σε όλο τον κόσμο, το περιοδικό ΤΙΜΕ τον έχει χαρακτηρίσει “μια από τις σημαντικότερες ηγετικές φυσιογνωμίες των τελευταίων 60 χρόνων”, ενώ προς τιμήν του έχει βαφτιστεί κι ένας αστεροειδής. Όμως, ίσως η πιο τιμητική εξέλιξη για τον χαμηλών τόνων Σκανδιναβό είναι η διαπίστωση ότι ο ίδιος γίνεται όλο και πιο ασήμαντος για τη λειτουργία του συστήματος του.
Ο γητευτής των “γάτων”
Σήμερα, το δημιούργημα του μοιάζει λιγότερο με πολύτιμο λίθο και περισσότερο με τζίνι που βγήκε από το μπουκάλι κι έφθασε παντού, ενεργοποιώντας τις δημιουργικές δυνάμεις χιλιάδων ανθρώπων. Πλέον, μόνο το 2% του κώδικα που βρίσκεται στον πυρήνα του Linux έχει γραφτεί από τον ίδιο τον Τόρβαλντς. Περίπου 50 άνθρωποι, που βρίσκονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και εναλάσσονται ανάλογα με τη διάθεσή τους, για δουλειά και τις ικανότητές τους, έχουν αναλάβει τους βασικούς τομείς ανάπτυξης του λειτουργικού συστήματος, ενώ υπάρχουν άλλοι 5.000 παγκοσμίως που αναφέρονται σε αυτούς. Το όλο σύστημα λειτουργεί με την αρχή “ας νικήσει ο καλύτερος (κώδικας)”.
Ο Τόρβαλντς συντονίζει την εξέλιξη του κεντρικού πυρήνα, αλλά όχι ολόκληρου του Linux, που πλέον δεν έχει μια μόνο έκδοση, αλλά πολλά “δέντρα” και παρακλάδια. Όταν τον παρομοίατασν με βοσκό, εκείνος χαμογέλασε και είπε ότι το ποίμνιό του αποτελείται από γάτες – όσο μπορεί κανείς να κουμαντάρει ένα κοπάδι έξυπνες, ανεξάρτητες γάτες, άλλο τόσο μπορεί να ορίσει την δυναμική παγκόσμια κοινότητα των προγραμματιστών. Από την ά